مجموعه کاملی از فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 3

الف کوفی-چیز کج-آلت تناسلی
جهان پهلوان-بزرگ ترین پهلوان دنیا-پهلوان جهان

 

 
زغال اخته-میوه ای از زیتون کوچک تر و ترش مزه

جای کسی را خالی کردن-در جایی از کسی یاد کردن و آرزو کردن که کاش می بود

 

تو سی خودت، من سی خودم-از تو به خیر و از ما به سلامت

آفتاب خوردن-سختی کشیدن

 

دستکاری-دست بردن در چیزی

پیچ خوردن-در خلاف جهت-حرکت کردن-پیچانده شدن استخوان
خاک به سری-همبستری زن با شوهر

به توپ بستن-باران گلوله ی توپ بر جایی ریختن

 

 

آدم عوضی-کسی که ظاهرش با باطنش یکی نیست-بدطینت

خم به ابرو نیاوردن-رنجی را تحمل کردن

آتش بی‌باد(ظلم، می)

خنده ی نخودی-خنده ی لوس و بی مزه
دخل-موجودی صندوق-صندوق مغازه-برداشت

تیر رس-میدان دید-منطقه ی نزدیک

 

دم بازی-چاپلوسی-تملق
حیوون-نگا. حیوان

چرکو-آدم کثیف

بَر و بیابان-دشت و صحرا

دخل داشتن-ربط داشتن-مربوط بودن

چراغ چشمک زن-چراغی که خاموش و روشن می شود

بُرد-قدرت پرتاب-پیروزی بر حریف

زرت و زورت-زرت و پرت

اُرس و پرس(پرسش و پاسخ)

خوشی زیر دل کسی زدن-به بخت خود پشت کردن-موقعیت خوب را با ندانم کاری از دست دادن

آب شیراز-شراب

چُس افاده-افاده ی بی جا

آسمان را سِیر کردن(سخت خوشنود بودن، لذت بسیار بردن)
به گوزگوز افتادن-پیر شدن-از خستگی زیاد از پای در آمدن

آش شله‌قلمکار-بی‌نظم و قاعده

دست من و دامن تو-دستم به دامنت

اهل نشست-تارک دنیا-گوشه‌نشین

تمدن-شهری گری- مجازن: تربیت و ادب

خرج برداشتن-پول لازم داشتن

انگشت بر حرف نهادن-ایراد گرفتن-نکته‌گیری کردن-اعتراض کردن

باب طبع-موافق میل-مطابق سلیقه

پر ادعا-متکبر-از خود راضی-قمپز در کن

رج زدن-ردیف ایستادن-صف بستن-نوشتن مشق به ترتیب عمودی

در پوست نگنجیدن از خوش حالی-از شادی سر از پا نشناختن-بسیار شاد بودن
جایی-مستراح-توالت

آدم دو قازی-شخص بی‌سروپای بی‌ارزش

 
تاریخچه-تاریخ مختصر

اُق زدن(بالا آوردن)

چس نفسی-پر حرفی-روده درازی

خاصه خرجی کردن-استثتا کذاشتن-تبعیض قایل شدن

خاله شلخته-زن شلخته و بی احتیاط

تندی-بلافاصله-به سرعت-مانند : تندی رفت

 
پا برهنه وسط حرف کسی دویدن-کسی را قطع کردن- آفتابه برداشتن
جَری کردن-رو. دادن-گستاخ کردن

آب خنک خوردن(به زندان افتادن)

 

 

پس انداختن-جمع کردن پول-بچه به دنیا آوردن-به عقب انداختن

بجا آوردن-شناختن-دریافتن

رستم در حمام-درشت اندام و پهلوان نما
خوشمزگی-شوخی کردن-بذله گفتن

دل را آب کردن-سخت آرزومند کردن-مشتاق کردن

توپ زدن-روی دست حریف برخاستن-کلک زدن

دَم پهن-نوعی انبر دست که نوک پهن دارد
جارچی-کسی که حرف در دهانش بند نمی شود-دهن لق

از سر باز کردن-دور کردن-رفع مزاحمت کردن

تخت پایی-صاف بودن کف پا

اهل عمل-کسی که کم‌تر حرف می‌زند و بیش‌تر عمل می‌کند

آتشی-تندخو-زودخشم

پرت از مرحله-دور از اصل موضوع

جلو کسی درآمدن-با کسی مقابله کردن-حق کسی را کف دستش گذاشتن

چراغ الله-نگا. چراغ

بد جنس-بد ذات-بد نهاد-فرومایه

زرد آلو عنک-نوعی زردآلوی نامرغوب و ترش

پَخ-مسطح-بی ژرفا

دمپایی-کفش راحتی خانه

آب آتش زده(اشک)

اول دشت((نزد کسبه) نخستین فروش بامداد)

بر خر مراد سوار شدن-موفق شدن-به آرزوی خود رسیدن

خوشا به حال ماهی-خیلی تشنه ام

بخار-توانایی-شایستگی

 

زبان پس قفا-نوعی گل است

 
تو پوزی خوردن-تو دهنی خوردن-دمغ شدن-نا امید شدن

اردنگ-تیپا-لگدی با نوک پا

 
رنگ گذاشتن و رنگ برداشتن-رنگ به رنگ شدن

چارک-یک چهارم

خلاف-جرم

 

از شیر گرفتن(به دوره‌ی نوزادی پایان دادن)
جراندن-جر دادن-پاره کردن

خوش مسلک-خوش روش-نیکو طریقت

 
دبیرستان-آموزشگاه برای دریافت دیپلم متوسطه

اَخ (به زبان کودکان)(بد، بدطعم)

ته بر کردن-از ته بریدن

دم خروس از آستین کسی پیدا بودن-آشکار بودن نشانه ی کار خلاف

ریش در دست کسی دادن-اختیار خود را به دیگری سپردن-کار خود را به دیگری واگذار کردن

خدا-بسیار زیاد-فراوان

 

دم حجله کشتن گربه-زهر چشم گرفتن برای نخستین بار

خر در چمن-آوای ناهنجار-هرج و مرج

دسته چاقو نشستن-نشستن روی دو پا و بغل کردن دو رانو-چمباتمه نشستن
چاشته بندی-ته بندی

اجباری بردن(کسی را به خدمت سربازی بردن)

دیزی-ظرفی سفالی یا فلزی که در آن آبگوشت می پزند-آبگوشت

چاق شدن قال-گرم شدن دعوا-اوج گرفتن بگو و مگو

حکیم جواب کرده-یتیم

چارک-یک چهارم

 

بالا آمدن گندکاری-برملا شدن افتضاح پنهان شده
دختراندر-نادختری-دختری که از شوهر یا زن دیگری باشد

دم و دستگاه چیدن-اسباب و آلات چیدن
آیینه‌ی اسکندری-آفتاب
دستک دمبک درآوردن-پاپوش دوختن-اشکال تراشی کردن

خریت-نادانی-حماقت

چُس افاده-افاده ی بی جا

جو گندم-جویی که به گندم شباهت دارد-یک در میان بودن دو چیز

خودی-آشنا

ریش کسی را در دست داشتن-از کسی نقطه ی ضعف در دست داشتن-از کسی گروی در دست داشتن

بی چشم و رو-ناسپاس-حق ناشناس-ناشکر

درمالی-مالیدن آتش روی حقه ی وافور برای کشیدن بقایای تریاک

خشکه بار-نگا. خشکبار

خاطر کسی را خواستن-کسی را دوست داشتن
پیزر-پوشال های نازکی که برای نشکستن ظروف شیشه ای میان آن ها می گذارند

 

 
دبوری-بی سر و پایی-ولگردی
چار میخ-اذیت و آزار سخت

دَم ریز-پشت سر هم-پیاپی-متوالی

 

پس مانده-ته مانده-به کنایه به زن طلاق گرفته گفته اند

خل بازی درآوردن-مثل دیوانه ها رفتار کردن

آدم بی‌خود(بی‌شخصیت و بی‌معنی)

دسته-جمعیت سینه زن

زبان مرغی-زبانی ساختگی مانند زبان زرگری

 

آسمان تا زمین(تفاوت بسیار)

خوش منظره-خوش نما-زیبا

با نگاه کسی را خوردن-با چشم خریدار یا شهوانی به کسی نگریستن

بگیر بگیر-بازداشت افراد بسیار-توقیف گروهی

تنگاب آمدن-به جان آمدن

بسلامتی-سلامتی دادن-هنگام نوشیدن شراب به یکدیگر می گویند

 

 

رک نگاه کردن-رک رک نگاه کردن

از کوره در رفتن(به خشم آمدن، آتشی شدن، از جا در رفتن)

 

دستشویی-توالت-مستراح

 

از قدیم ندیم‌ها-از گذشته‌های دور

به چشم-اطاعت می شود

دست و رو شسته-بی شرم-وقیح

زیر چاق بودن-برای کاری آماده بودن-کاری را بلد بودن

آسیاب‌گردان-کسی که به‌خوبی از عهده‌ی کارها بر می‌آید

دلسرد-ناامید-مایوس

توپ و تشر زدن-سخنان درشت به کسی گفتن-بر سر کسی فریاد زدن

دید زدن-چشم چرانی کردن-دور و بر را نگاهی انداختن
پس افتاده-بچه ی کسی

 

چوری-جوجه ی تازه از تخم درآمده

 

آمد نیامد(فرخنده بودن و نبودن)

ته نشین-رسوب کرده

جرنگی-نقد-یکجا-یک کاسه
انگشت رساندن-دست‌درازی کردن-دست زدن
آبدوغ خیاری(بی ارزش، بی اعتبار)

خودخور-کسی که غم خود را در دل می ریزد و با کسی در میان نمی گذارد

بار کسی کردن-دشنام دادن-بد و بیراه گفتن- کلفت بار کسی کردن

 

خرج در رفته-خالص-ارزش پس از کسر مخارج لازم

دراز کش-افتاده-خوابیده

حَب-قرص

پیزی-مقعد-نیروی مقاومت و پشتکار

حساب انگشت بالا-حساب ساختگی

پول خرد-پول سکه ای

آش همان آش و کاسه همان کاسه-چیزی تغییر نکرده
چاقالو-چاق-فربه

جوشیدن با کسی-با کسی انس و الفت گرفتن-با اخلاق کسی جور درآمدن
تک مضراب زدن-سخن ناموافق و ناهنجار گفتن
 

چرق چوروق-صدای جویدن آدامس و مانند آن

از چشم افتادن(مورد بی مهری قرار گرفتن ، بی‌اعتبار شدن)

زدن به قدش-دست دادن به شیوه جاهلی که با صدا همراه است و هنگام رسیدن به توافق در انجام کاری گویند

دهان گیره-غذای اندکی که میان دو غذای اصلی می خورند

رشته ی کلام به دست گرفتن-آغاز به سخن کردن-سخن را دنبال کردن

پاپوش دوختن-سخت حیله گر بودن

در به در شدن-آواره شدن-بی خانمان شدن-جا و منزل مناسبی نداشتن

دله دزدی-عمل دله دزد

حساب سوخته-بدهی قدیمی

اصلاح(تراشیدن ریش و آرایش موی سر نزد مردان)

د ِ-پس-آخر

آب برداشتن(هدف دیگری در پس کاری وجود داشتن)
به هر تقدیر-در هر صورت-خلاصه

آب نمک زدن-با شیرین زبانی گفتن

دُم عَلم کردن-اظهار وجود کردن-حالت تعرض به خود گرفتن

بی عرضه-بی لیاقت-بی مصرف

پس بودن-عقب افتادن از دیگران

حرف دو پهلو-نگا. حرف پهلودار

زن و بچه دار-کسی که زن و فرزند دارد
تو به تو-گوناگون-لا به لا

چیله جمع کردن-گردآوردن چیله

دم و دستگاه چیدن-اسباب و آلات چیدن
پیاله فروشی-میخانه

ابرو فراخی(خوشدلی، گشاده‌رویی)

چیلی-بدبیاری

 

اشتباه لپی(اشتباه لفظی)

جگرکی-جگر فروش

چوب خوردن-تنبیه شدن

بازداشتگاه-زندان موقت

چشم نداشتن برای دیدن کسی-تحمل نکردن کسی-از کسی بدش آمدن

 

ریخت و پاش-اسراف-گشاده دستی-افراط در مصرف
به خشت افتادن-متولد شدن-به دنیا آمدن

خدا کند-ای کاش

اصول دین پرسیدن(سوال‌پیچ کردن)

ریقش درآمدن-بیرون زدن مواد درون امعا و احشا
تیار کردن-آماده کردن

 

دندات روی جگر گذاشتن-طاقت آوردن-تحمل کردن-تاب آوردن

 

حوصله ی سر خاراندن نداشتن-گرفتاری و کار زیاد داشتن

پینه-وصله-پوست سخت شده

پا گذاشتن-وارد شدن-رسیدن

خاور زمین-قاره ی آسیا

زبان بسته-برای تحقیر به آدم های بی عرضه یا کم آزار گفته می شود

برچسب زدن-تهمت زدن

 

از صدقۀ سرِ(از عنایت و لطفِ)

بریدن از کسی یا چیزی-دست کشیدن از چیزی-ترک کردن-قطع رابطه و دوستی
به راست راست-فرمان نظامی برای گردش به راست
راست روده شدن-اسهال گرفتن

ار زبان کسی(از قول کسی)

دور از جناب ب-لانسبت

تپه ماهور-زمین ناهموار

 

زار زار گریه کردن-سخت گریه کردن

به جا آوردن-شناختن

پیراهن بیش تر پاره کردن-بیش تر تجربه داشتن

ژله-لرزانک

آبِ کبود-آسمان

پیش انداختن-جلو انداختن-مقدم داشتن

پیش خور-از پیش گرفتن حقوق مقرری

دبه در پای شتر انداختن-در میان مردم فتنه انگیزی کردن

ایراد بنی‌اسرائیلی(بهانه‎های بی‌خود و بی‌جهت)

آبدوغ خیاری-بی ارزش-بی اعتبار

دست زدن-لمس کردن

تازه داماد-پسری که تازه ازدواج کرده است
ختم قرآن کردن-یک بار قرآن را از اول تا آخر خواندن

 

خر پول-دارای پول زیاد-تروتمند

 

اَکه ننه(آدم آب‌زیرکاه)
حلال طلبی-نگا. حلال یابی طلبیدن

در لاک خود فرو رفتن-کاری به کار دیگران نداشتن

جای شکرش باقی است-باید سپاس داشت که از این بد تر نشده است

خرت به چند-کی از تو پرسید؟ به حساب آوردن-اعتنا کردن

 

چوق-چوب-تومان

دو رگه-از دو نژاد محتلف

خوش ذوق-خوش سلیقه-خوش مشرب

از پیش بردن(با موفقیت انجام دادن)

بجایی رسیدن-به مقصود رسیدن-مقام یافتن

 

روانه کردن-فرستادن اعزام کردن-گسیل داشتن

زبان باز کردن-توانایی گفتار پیدا کردن

خرابکاری-به هم زدن نظم-ایجاد اختلال-آلودن بستر و لباس-تروریسم

آتو-بهانه-دستاویز-نقطه‌ضعف

حرف در آوردن-شایعه ساختن-سخن دروغ شایع کردن

اره دادن و تیشه گرفتن-جنگ و دعوا داشتن

زو کشیدن-اصطلاحی از بازی الک دولک که بازنده باید بدون تازه کردن نفس یدود

الدنگ-بیکاره-مفتخور-بی‌غیرت

دلخور کردن-مایه ی گله مندی و نارضایتی کسی را فراهم کردن

بی خیالش-نگران نباش-اهمیت نده

پشت بشقاب کشیدن-تهدید کردن به قطع کمک

 

جلز و ولز-سوز و گداز

بنده منزل-خانه ی من

زر زر-صدای گوش خراش و یکنواخت-آواز گریه ی نامطبوع بچه

خجالت زده کردن-شرمنده کردن-خجالت دادن

چس خوری-خست-بخل

پَخ خوردن-تیزی چیزی

ژیلت-نیم تنه ی بدون آستین و جلو باز

پایان نامه-رساله ی پایان تحصیل

 

چشم کسی آلبالو گیلاس چیدن-نگاه کردن و ندیدن

خبرکش-سخن چین

از جنس چیزی بودن

 

دست و بال کسی تنگ بودن-تنگدست بودن-فقیر بودن

پاتیل کسی در رفتن-تاب نیاوردن-ناتوان شدن
دل کندن-دست کشیدن-رها کردن

پالان آفتاب گذاشتن-کسی را معاف کردن-مرخص کردن

زیپو-بی رنگ و رو-بی رمق-رقیق و بی مزه

افتادن به گردن کسی(به کسی تحمیل شدن)

آبدار(سخت، شدید، سنگین)

پر به پر کسی دادن- بال به بال کسی دادن

آستین از چشم برداشتن(آشکارا گریستن)

باد گرفتن-مغرور شدن

 

باران خوردن-در زیر باران قرار گرفتن و خیس شدن
چلو کباب-غذایی مرکب از چلو و کباب

ریشه داشتن-سابقه ی خوب داشتن-محکم بودن

چیز-آلت تناسلی

ریش چیزی درآمدن-کهنه و منسوخ شدن

جیره-سهم معین

خون سیاوش-انگیزه ای که سبب نابودی دو خانواده-دو شهر یا دو کشور شود

درآوردن شکلک-ادا در آوردن

چاشت-صبحانه-ناشتایی

زبان باز-کسی که با چرب زبانی به مقصود خود می رسد

 

چار شاخ ماندن-بی حرکت ماندن به علت درد کمر یا از روی ترس یا تعجب

دوما-در ثانی-دیگر آن که-دوم آن که

آدم ثانی-حضرت نوح
باد رها کردن-رها کردن باد شکم-تیز در کردن

زیر کردن-کسی را زیر وسیله ی نقلیه گذاشتن که موجب آسیب یا مرگ او شود

جز زدن-ناله و زاری کردن

جغور بغور-جگر و دل و قلوه ی گاو یا گوسفند که خرد کرده و با پیاز در روغن سرخ کنند

به نفس نفس افتادن-نفس نفس زدن

خودداری-امتناع-خویشتن داری-شکیبایی

چاپی-حرف دروغ و بی اساس

دختر دم بخت-دختری که هنگام شوهر کردن او رسیده باشد

بغ کردن-چهره درهم کشیدن-ترشرو شدن

دو لا پهنا حساب کردن-دو برابر بهای خقیقی حساب کردن

به محضِ-به مجرد ِ-همان وقت که

خرج جیب-توجیبی-خرج غیر لازم

خانه گرفتن-نگا. خانه بستن-اجاره کردن خانه

ختنه سوران-جشنی که به هنگام ختنه کردن نوزاد پسر بر پا می کنند

پشم و پیله-ریش

دمپایی-کفش راحتی خانه

 

آبِ سیاه-نیمه کوری

تِک تِک-صدای کارکردن ساعت

اُق زدن-بالا آوردن

چم کسی را گرفتن-دل کسی را به دست آوردن
پر و پاچه ی کسی را گرفتن-بر کسی خشم گرفتن-به کسی دشنام دادن

در هچل افتادن-دچار درد سر شدن-به درد سر افتادن

اسباب‌چینی-دسیسه‌چینی-توطئه‌چینی

دست یکی داشتن-همدست شدن-متحد شدن

دنبال کسی گذاشتن-در پی کسی دویدن-کسی را تعقیب کردن

ای داد بیداد(کلامی است که به‌هنگام حسرت و افسوس می‌گویند)

از تو چه پنهان(راستش را بخواهی)

رفته رفته-کم کم-خرد خرد-یواش یواش

د ِ-حرفی برای بیان مداومت

از لجِ(از سر لجاجت، از روی خشم)

در خود را گذاشتن-سکوت کردن-خفه شدن
پا به فرار گذاشتن-گریختن

رویخی-فرنی-نوعی دسر که از نشاسته و شکر درست می کنند

به گوش خر یاسین خواندن-بی اعتنایی کردن به حرف و نصیحت- از این گوش گرفتن و از آن گوش در کردن

پاپوش دوختن-سخت حیله گر بودن
چهار شاخ-آلتی چهار شاخه و دسته دار که با آن خرمن را باد می دهند تا کاه از دانه جدا شود

بد لعاب-بد گوشت-بد خلق
دست من و دامن تو-دستم به دامنت

پالان خروس-کنایه از چیزی که وجود ندارد برای نشان دادن نداری مطلق

خشکه بی آب-نوعی فولاد که آهن و چدن را با آن می تراشند

در ثانی-ثانیا-دوم

 

آب خنک خوردن(به زندان افتادن)
پیگرد-پی گیری-تعقیب
 

راست راستی-حقیقتن-واقعن

چرسی-آدم معتاد-افیونی

ابنه‌ای-کسی که با شوخی‌های زشت و حرکات جلف وسیله‌ی آزار خود را فراهم می‌آورد