کاملترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری ایرانی قسمت 238

الانه-همین حالا-هم اکنون

تراشیده شدن-لاغر شدن
دم زدن-حرف زدن-اعتراض کردن-جیک زدن

زدن به سر کسی-ناگهان فکری به سر کسی آمدن-عقل خود را از دست دادن

راه آهن-دو خط آهن موازی که قطار بر آن حرکت می کند

در دست-آماده-حاضر

دم گاو به دست آوردن-قدرت و موقعیتی به دست آوردن-وسیله ای برای معاش به دست آوردن

به حال آوردن-به هوش آوردن-به کسی شور و حال دادن
خواب از سر کسی پریدن-نگا. پریدن خواب از سر کسی

چوب دو سر طلا-منفور از هر دو طرف-از این جا مانده و از آن جا رانده

تیر رس-میدان دید-منطقه ی نزدیک

ارزانی-بخشیدن-دادن
چپاندن-چیزی را به زور و فشار در چیز دیگری جا دادن-تپاندن

رو دست کسی گذاشتن خرج-کسی را در خرج انداختن

رنجیده شدن-آزرده خاطر شدن-آزرده دل شدن

ای والله گفتن(به برتری کسی بر خود اقرار کردن)

زار-کوتاه شده ی زایر

زاپاس-ذخیره-یدک-آدم بی مصرف و زوار دررفته

پشم ریختن-از میان رفتن توانایی و مقام

باهاس-باید-بایست

خر در چمن-آوای ناهنجار-هرج و مرج

پت پت کردن-صداکردن فتیله ی چراغ بر اثر تمام شدن روغن آن

انگشت خوردن(افسوس خوردن، پشیمان بودن)

خیس گذاشتن-در آب ریختن آرد برای تهیه ی خمیر
خوش خوراک-نگا. خوش خور

بز رو-راه باریک و پرپیچ و خم در کوه و جنگل

 

به کوری چشم کسی-بر خلاف میل کسی

بازیگوشی کردن-بازی دوست بودن-سبکی کردن-شوخ بودن
چِل بسم الله-لوحه ی کوچکی که در آن آیات قرآن می نوشتند و برای دفع چشم زخم بر گردن کودک می آویختند
به دل خود صابون مالیدن-به خود وعده ی خوش دادن

ازقحطی‌درآمده-گرسنه‌چشم-آدم ندید‌بدید

خودداری-امتناع-خویشتن داری-شکیبایی

 

این در و آن در زدن(برای انجام کاری کوشش بسیار کردن)
راسته کردن-حساب گِرد کردن اعداد

دستکاری-دست بردن در چیزی

دست به ریش گرفتن-ضمانت و تعهد دادن

حق نشناس-نا سپاس

آش پشت پا-آشی که در روز سوم پس از رفتن مسافر بپزند و به فقرا بدهند

به باد فحش یا کتک گرفتن-یک ریز فحش دادن یا کتک زدن

پته ی کسی روی آب افتادن-راز کسی فاش شدن-رسوا شدن

دلو حاجی میرزا آقاسی-آدم بی قرار و پر تحرک

از آب درآمدن(نتیجه دادن، تربیت شدن، روشن شدن حقیقت)

چم گرفتن-رونق گرفتن-سر و سامان گرفتن

 
درب و داغان-خرد و متلاشی-پریشان

دست پیش-گدا

تقلا کردن-کوشش زیاد کرد-دست و پا زدن

پنبه از گوش در آوردن-از غفلت در آمدن-هوشیار شدن

 

زیر سایه ی کسی بودن-در پناه کسی بودن-از پشتیبانی کسی برخوردار بودن
آب شیراز(شراب)

حنز پنزر-نگا. خرت و پرت

از سر کسی افتادن-عادتی را ترک کردن
تکه-پاره ای از چیزی-زن زیبا و خوشگل-لقمه

پر و پاچه-پا-پاچه

آن روی کسی بالا آمدن-خشمگین شدن

چشم زهره رفتن-با خشم نگاه کردن

حرص و جوش-عصبانیت

تکیه-محلی برای روضه خوانی-پشت به چیزی دادن

از بز حرام‌زاده‌تر-سخت‌گریز و حیله‌گر

بلغور کردن-سر هم ردیف کردن-حرف های قلمبه زدن-شکسته و نامفهوم حرف زدن

دُم سیخ شدن-سقط شدن-مردن

خر تو خر-پر هرج و مرج-بی نظم

پشتک-پرش از پشت

باد خوردن-هوا خوردن

دهان پر کن-بدون ارزش و اهمیت واقعی

حساب کشیدن-حساب خواستن

خاله رورو-زنی که به علت چاقی یا آبستنی به زحمت راه می رود

جفنگ گفتن-یاوه گفتن-هرزه درایی

از کسی خوردن(توانایی مقابله با کسی را نداشتن)

خودی-آشنا

در رفتن با کسی-رفع اختلاف کردن با کسی-آشتی کردن

از چشم افتادن(مورد بی مهری قرار گرفتن ، بی‌اعتبار شدن)

حبه کردن-دانه دانه کردن

 

 

ته کیسه-آن چه که پس از دادن خرج ها در ته جیب و کیسه به جا می ماند

چیله-هیرم-خاشاک

بی نور-بی عرضه-بی مصرف-کسی که به دوستان کمکی نکند

دله بازی-رفتار آدم دله

 

انداختن پشت گوش-سهل‌انگاری کردن-دیر انجام دادن-کوتاهی کردن

چشم انتظار-منتظر-چشم به راه

جفتک چارکش زدن-کنایه از جفتک زدن

حبه ی انگور-دانه ی انگور

چراغ پیه سوز-چراغی فتیله ای که سوخت آن از پیه بود

دلداری دادن-تسلی دادن

 

بوق کسی را زدن-از مقام افتادن-از دور خارج شدن
دار و دسته-پیروان و اطرافیان

خاکشیر یخ مال-خاکشیر که با یخ سایند تا حوب سرد شود و به بیمار دهند تا اسهالش قطع شود

ادرار کوچک-شاش

خوش گوشت-آن که زخم تن او زود بهبود می یابد-خوش ادا-خوش اخلاق

چنار عباس علی-متلک بد

بگیر بگیر-بازداشت افراد بسیار-توقیف گروهی

جا به جا-فورن-کسی که از جایی به جایی منتقل شود

چانه زدن-پرگویی و اصرار برای تخفیف خواستن

آروغ بی‌جا زدن-نابه‌جا سخن‌گفتن-نسنجیده کاری کردن

تو زرد از آب درآمدن-بی ارزشی یا فساد چیزی آشکار شدن

در قوطی هیچ عطاری یافت نشدن-به کلی نایاب بودن

آلونک‌نشین(ساکنان حواشی شهرها که در اتاقک‌های آلونک‌وار زندگی می‌کنند)
راست و حسینی-رو راست-بی شیله پیله

پَرِ قیچی-پادو-کارگزار-طرفدار پر و پا قرص

از دهان مار بیرون آمدن(هیچ کجی در کسی نبودن، راست بودن)

آش آلو کردن-خجالت‌زده کردن-کنفت کردن-سکه‌ی یک پول کردن

چراغ پا-حالتی که اسب دو دست خود را بلند کند و راست بایستد

آفتاب کردن-برای خشک کردن جلو آفتاب گذاشتن

به قوزک پای کسی نرسیدن-در برابر کسی بسیار حقیر و ناچیز یودن

درس گرفتن-پند آموختن-عبرت گرفتن

جوراب شلواری-جوراب همراه با شلواری از همان جنس و چسبیده به آن

پاپوش دوختن-سخت حیله گر بودن

چشم و ابرو-زیبایی چهره

دردانه ی حسن کبابی-بچه ی لوس

از سرما چاقو دسته کردن(به پهلو دراز کشیدن و زانوها را روی شکم جمع کردن و دست‌ها را میان پاها فرو بردن)

از چیزی (کسی) زده شدن(از چیزی (کسی) متنفر و بیزار شدن)

چریدن-راه افتادن کار و کاسبی

بشکن بشکن-وقت شادی و شادمانی-جشن و سرور

باور کسی شدن-گرفتار توهم شدن-تحسین و تمجید دیگران را حقیقت دانستن

راه و چاه را شناختن-دشواری های کار و زندگی را شناختن

جانماز آب کشیدن-تظاهر به پرهیزکاری کردن-خود را بی گناه وانمودن

 

تراشیده شدن-لاغر شدن

باد در سر داشتن-تکبر و غرور داشتن

آلاپلنگی(مثل پوست پلنگ، گل باقالی)

با کسی بحث و مجادله کردن

از کیسه شدن(هدر شدن، ضرر کردن)

چاقاله ،-چغاله میوه ی هسته دار نارس

 

دخالت کردن-در آمدن در کاری

چای صافی-نگا. چای صاف کن

اره دادن و تیشه گرفتن-جنگ و دعوا داشتن

از چپ و راست(از همه سو، از همه جا)

 

تنبل خان-تن پرور

آفتابه‌آب‌کن-پست ترین نوکر

پینه-وصله-پوست سخت شده

 

چراغانی-روشن کردن چراغ در جشن

خوش جنس-خوش باطن-سلیم النفس

پاپاسی-مبلغ ناچیز-پشیز

حمال-باربر-ناشی و مبتدی-بی مهارت و بی استعداد

چین خوردن-چروک شدن
از کرگی دم نداشتن خر-نهایت پشیمانی و انصراف از ادامه‌ی کاری

جن بو داده-نوعی دشنام است

چاله میدان-نگا. چاله خرکشی

تب کردن خر-پوشیدن لباس ضخیم در هوای گرم
با رنج و زحمت بسیار چیزی به‌دست آوردن

به بخت خود پشت پا زدن-فرصت مناسبی را از دست دادن-از خوشبختی مسلمی چشم پوشیدن

آب تاختن(پیشاب کردن)

رد پا-جای پا-اثر

پر ادعا-متکبر-از خود راضی-قمپز در کن

آب مریم(شیره‌ی انگور، عصمت و طهارت)

داغ دیده-مصیبت رسیده-کسی که شاهد مرگ عزیزی شده است

چار نعل رفتن-تند رفتن-به تاخت رفتن

بالینی-کلینیکی

دل خالی کردن-کین خود را گرفتن-از رنج دشمن شاد شدن

 

بی شیله پیله-بدون حقه بازی-صاف و ساده

بالا تنه-از کمر به بالای بدن
آب‌تنی(شناکردن (بیشتر به قصد تفریح و بازی))

روز هفتاد هزار سال-روز قیامت

چل نکه-پارچه ای که از انواع پارچه های بریده شده سر هم دوخته شده باشد

آفتاب برِ دیوار آمدن-به پایان آمدن عمر

رو کردن-روی آوردن-آشکار کردن-به رخ کشیدن

چیزی شدن-اهمیت و اعتباری پیدا کردن-به جایی رسیدن

چوروک-چین و شکن

راه بندان-حالت بسته بودن راه-قطع رفت و آمد
توی مخ کردن-به خاطر سپردن-از بر کردن

 
پز عالی جیب خالی-کسی که در عین تهیدستی افاده داشته باشد و خودش را بگیرد

آفتاب‌زردی-غروب آفتاب

خیسیده-چیزی که آب در آن نفوذ کرده است

آتشی شدن(از کوره در رفتن)

اَنف کسی معیوب بودن(ابله بودن، خل بودن)

بالا آمدن گندکاری-برملا شدن افتضاح پنهان شده

 

باریک اندام-لاغر و ظریف

چرخ خوردن-به دور خود چرخیدن
از چشم کسی دیدن-کسی را مسئول چیزی دانستن

تنابنده-انسان-آدم-ضعیف ترین بنده ی خدا

خفه خون-خفقان

 

بد نما-بد منظر-بد نمود-زشت

حق-باج سبیل-رشوه

رکابی-دارای رکاب-پیاده ای که به دنبال سواری بدود

 
آدم چوبی-بی‌عرضه و دست‌وپاچلفتی

زنیکه-زنکه

 

چهار پادار-کسی که حیوانات باربر دارد و با آن ها کار می کند

دمه گیر-خفه کننده-نفس گیر
اسم شب(کلمه‌ی رمز برای عبور به هنگام شب)

بسیار دلواپس و نگران بودن

چراغ چشمک زن-چراغی که خاموش و روشن می شود

ترکه مرکه-زن لاغر و خوش اندام

حساب داشتن-حساب بانکی داشتن

زدگی-لک یا خرابی در میوه یا پارچه

زیر سر کسی بودن-مسئول کاری بودن-در کاری دست داشتن

جیر جیر-سر و صدا-فریاد بی هوده-آواز گنجشک و برخی حشرات

پی جور شدن-دنبال نمودن-جستجو کردن

از خرس مویی کندن-از مردم خسیس چیزی درآوردن-هرچند ناچیز باشد

بازجو-مامور تحقیق و بررسی پرونده

به له له افتادن-از شدت تشنگی مانند سگ زبان خود را از دهان خارج ساختن

پس کشیدن-به عقب کشیدن

زیر غلیانی-ناشتایی-غذای صیح-چارپایه ای که زیر غلیان می گذارند

زاهرو-دالان-سرسرا

اشک تمساح-گریه ی دروغین

 

 

چغندر پخته-لبو

دَمب چیزی را چسبیدن-کاری را پی گیری کزدن و ادامه دادن

پشتک زدن-معلق زدن-رنگ عوض کردن-تغییر عقیده دادن

 

خُردمُرد-شکسته و ریزه میزه
بامب-توسری

دانشگاه-محل آموزش دانش و فلسفه و هنر

خانم باز-مرد معاشر با زنان هرزه

حساب داشتن-حساب بانکی داشتن
زیر نویس-پادداشت پایین صفحه-پا نویس-نوشته ی زیر فیلم

ریش کسی سر بالا رفتن-به مرگ نزدیک بودن کسی

از اوناش نبودن ( فقط به‌صورت منفی)(از جمله‌ی کسانی نبودن که مخاطب گوینده‌ی جمله را از آنان پنداشته است)

زاغه نشین-کسی که در خانه ای محقر و آغل مانند زندگی می کند

پیشانی-بخت و اقبال-طالع

خونسرد-آرام-بی خیال

چَکه-شوخ و بذله گو

این دست و آن دست کردن(وقت تلف کردن، وقت کشتن، به عقب انداختن)

 
دله-ظرف حلبی

 

جن بو داده-نوعی دشنام است
تو گذاشتن-چیزی را مسکوت گذاشتن-از درون دوختن

چشمگیر-جالب توجه-با ارزش

بی خیالش-نگران نباش-اهمیت نده

چوبه ی دار-تیری که محکوم به مرگ را از آن می آویزند

بی بی قدومه-دختر بچه ای که ادای مادر بزرگ ها را در می آورد

آواز دادن(خواستن)

خرابی کردن-نگا. خرابی بالا آوردن

 

از این حرف‌ها-مطالبی از آن‌گونه که پیش از این گفته شد

پر آب و تاب-به تفصیل-با اوصاف بسیار

خط دادن-سرمشق دادن-فکر کسی را هدایت کردن

اُزگل(بی‌سروپا، کم شعور و بی‌شخصیت)

دست بالا را گرفتن-حداکثر را فرض کردن

باد کردن-به فروش نرفتن-کسی را به کاری سخت برانگیختن

دوا شور کردن-شستن فرش با دوا

استخوان‌بزرگ(شخص دارای اصل و نسب)

چشم بلبلی-دارای چشم گرد-نوعی لوبیا

 

دستی پز-نانوایی که در خانه نان می پزد

 

بی ریشه-بدون اصالت-نا اهل-نا نجیب
چاخان-دروغ-دروغگو-چرب زبان

زیر لفظی-هدیه ای که پس از بله گفتن به عروس می دهند

به غوره مویز شدن-آموزش ندیده و بی تجربه ادعا داشتن

زیش ریش شدن دل-سخت ناراحت شدن-به گریه افتادن و از حال رفتن

رنگ پریدگی-بی رنگ شدن چهره از ترس یا خشم یا بیماری-رنگ باختگی

پت و پهن-دارای پهنای بیش از حد-کت و کلفت-گل و گشاد
جایی را جارو کردن-همه ی موجودی جایی را با خود بردن

خِرخِره-حلق-حلقوم

اردنگ(تیپا، لگدی با نوک پا)

چرند اندر چرند-پرت و پلا

پت پتی-موتور سیکلت

چو انداختن-شایعه پراکندن

توی گود نبودن-در متن موضوع نبودن-اطلاع دقیق نداشتن-در حاشیه بودن

پا جوش-شاخ های فرعی متصل به ریشه ی درخت

رد گم کردن-اثر چیزی یا کاری را از میان بردن-گمراه ساختن-نظر کسی را از چیزی منحرف کردن

آبِ بسته-شیشه-بلور-یخ-برف

 

چار چشمی-با دقت و مراقبت کامل

به تنگ آمدن-به ستوه آمدن-خسته شدن

دکان کسی را تخته کردن-کسب کسی را از رونق انداختن-دست کسی را از چیزی کوتاه کردن

تور خوردن-برخورد کردن-به پست کسی خوردن
بز گرفتن-جنس ارزان و پر سود گیر آوردن

سیار غم انگیز و. سوزناک بودن

زبر-خشن-غیر لطیف

اخ و پیف کردن(اظهار ناراحتی کردن از بوی بد، منظره‌ی بد یا غذای بد)

خانه به دوش-بی خانمان-آواره

بچاپ بچاپ-اوج سوء استفاده و دزدی

آتش به گور کسی باریدن-پس از مرگ دچار عذاب شدن

زناشویی-ازدواج-همسر اختیار کردن

چراغ پا-حالتی که اسب دو دست خود را بلند کند و راست بایستد

الدرم بلدرم کردن(بد و بیراه گفتن، ناسزا گفتن)

چای خانه-محلی که وسایل چای را در آن جا می گذارند-قهوه خانه

پدر مرده-یتیم-خطابی به هنگام خشم مانند پدر آمرزیده یا ننه مرده

خیمه شب بازی درآوردن-ادا و اطوار در آوردن-حیله و تزویر به کار بردن-خلاف واقع جلوه دادن

چش-چشم

 

خوش خور-کسی که همیشه غذای خوب بخورد

زبان در قفا-زبان پس قفا

 

بی در و پیکر-ولنگ و واز-بی حساب و کتاب-بی نظم و قاعده

چینی بند-چینی بند زن
خوراکی-خوردنی ها جز غذای روزانه-تنقلات-خوردنی

پیشی-گربه در زبان کودکان
روی سگ کسی بالا آمدن-تندخویی کردن-ناسازگاری کردن
 

ازخودراضی-متکبر-خود پسند
دهن کسی را آب انداختن-کسی را به طمع انداختن-میل شدید در کسی ایجاد کردن

آلا گارسون-اصلاح موی سر زن به سبک موی پسران

پشت سر کسی حرف زدن-در غیاب کسی از او بد گفتن

از آب روغن گرفتن-از هر اتفاقی بهره برداشتن

خم شدن-دولا شدن

 

آتشی شدن(از کوره در رفتن)

 

چانه گیر-کسی که خمیر را چانه می کند

جان کلام-اصل مطلب

دستگیره-وسیله ی باز و بسته کردن در و پنجره-کهنه ای در آشپزخانه برای برداشتن دیگ از روی اجاق

بچاپ بچاپ-اوج سوء استفاده و دزدی

پیچ خوردن-در خلاف جهت-حرکت کردن-پیچانده شدن استخوان
خیال کسی تخت بودن-آسوده خیال بودن-کاملن مطمئن بودن

برج ریق-برج نامیمون و نامبارک

دیوار به دیوار-بی فاصله-به هم چسبیده

تاب دادن-سرخ کردن در روغن-پیچیدن-خم کردن

چک و چیل-لب و لوچه

بیرق کسی نخوابیدن-همواره کامروا بودن-پایدار بودن دولت و شکوه

چول شدن-بور شدن در بازی-شرمنده شدن

تو دماغی-صدایی که بخشی از آن از بینی برآید

دلسرد-ناامید-مایوس

استغفرالله-خدا نکند-خدای نکرده-هرگز

جز جگر-سوختگی دل بر اثر اندوه و مصیبت

راه باز است و جاده دراز-اگر می توانی به قصد خود عمل کن

آدم سر به راه-شخص خوب و نجیب-کسی که مزاحم دیگران نیست