بهترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 181

آدم شش‌درچهار(شخص کوچک اندام و ریزنقش)

باب شدن-معمول و رایج شدن

آرتیست‌بازی-انجام کارهای غیرعادی

تیر به تاریکی انداختن-بدون تامل اقدام به کاری کردن

پل آن سوی رود بودن-کاری بی هوده بودن

این پهلو آن پهلو شدن(این دنده آن دنده شدن، غلتیدن از پهلویی به پهلوی دیگر)

خنزرپنزری-کسی که چیزهای خرده ریزه و کم بها می فروشد

جالباسی-کمد لباس-جا رختی

زیگزاک رفتن-به چپ و راست پیچیدن-مستقیم نرفتن

جاده صلف کن-کسی که موانع را از سر راه بر می دارد-آلت دست

زوراب زدن-برای استفراغ زور زدن ولی چیزی بالا نیاوردن

خل بازی درآوردن-مثل دیوانه ها رفتار کردن
دود شدن و به هوا رفتن-گم و ناپدید شدن-آب شدن و به زمین فرو رفتن-محو و نابود شدن

 

بازار گرمی کردن-تعریف کردن از کالا برای فروختن آن

اله و بله کردن-لاف زدن-چنین و چنان گفتن

دیم-زراعتی که از آب باران آبیاری می شود

تر دست-ماهر-شعبده باز

چشم واسوخته-چشم برتافته

جلز-نگا. جز
چار ستون بدن-استخوان بندی-اسکلت بدن

پاچه ی کسی را گرفتن-بی جهت و بی مقدمه برکسی آشفتن

پیش کردن در-بستن در

تاق و توق-آواز بر هم خوردن دو چیز

آب‌زیرکاه(حیله گر، فتنه انگیز، دو رو)

تکان خوردن-ناگهان ترسیدن-جاخوردن-از جا حرکت کردن

اقبال کسی به برج ریق بودن-بداقبال بودن

حرف دهن خود را نفهمیدن-مزخرف گفتن-حرف بی ربط زدن

 

بله قربان گفتن-تملق بیش از حد گفتن

چوب خط زدن-نشانه نهادن بر چوب خط

زبان درازی کردن-با گستاخی و بی ادبی خارج از حد خود سخن گفتن
آش پشت پا(آشی که در روز سوم پس از رفتن مسافر بپزند و به فقرا بدهند)

چشم واسوخته-چشم برتافته

چوچول باز-دغل-بی حیا

 

دانش سرای عالی-آموزشگاه تربیت استاد

بز رو-راه باریک و پرپیچ و خم در کوه و جنگل
 

پاسور زدن-پاسور بازی کردن
چهار چنگول شدن-خشک شدن اعضای بدن
زیر سر گذاشتن-زیر سر داشتن

خارج رفتن-بیرون رفتن از خانه-رفتن به خارج از کشور
جیغ زدن-فریاد کشیدن-داد زدن

جَلَب-حقه باز-موذی-تقلبی-زن نا به کار

دیزی دِهناری-آدم بی ظرفیت و کم طاقت

جام زدن-شراب نوشیدن-باده خوردن

پوست کلفت-سخت جان-مقاوم

تکه پاره کردن-پاره پاره کردن-تکه تکه کردن
دراز کشیدن-خوابیدن-به پشت خوابیدن-مدتی کوتاه خوابیدن
رو آب انداختن-فاش کردن-آشکار کردن

پا انداز-آن که وسایل عیش و عشرت دیگران را فراهم آورد-جاکش- فرش جلوی در ورودی
خوش منظره-خوش نما-زیبا

تیغ کسی بریدن-اعتبار و زور داشتن- خر کسی رفتن

جفنگ گفتن-یاوه گفتن-هرزه درایی

دست بده داشتن-بخشنده بودن

زیر گوشی در کردن-زیر سبیل در کردن

تیپا-ضربه ای با نوک پا-اردنگی

راحتی-دمپایی

آب و گِل-بر و رو-سرشت آدمی

آب آتش زده(اشک)

آمد کردن-رخ‌دادن واقعه‌ای خجسته

خنکای صبح-سحرگاه

خاله خواهر خوانده-نگا. خاله خاک انداز

پاشنه بخواب-کفش راحتی
داغان کردن-از هم پاشاندن-متفرق کردن

تخت و تبارک-با آسودگی خیال

آتش‌پا-فرز و چالاک-بی قرار

خود را شناختن-به حد بلوغ رسیدن

دست زدن-کوبیدن دو دست به یکدیگر همراه با نوای موسیقی یا برای تشویق

دهن پاره-بد زبان-بی حیا-کسی که نمی تواند جلوی زبانش را بگیرد

جواب گو-مسئول-آن چه یا آن که با امری مقابله می کند

جان به لب رسیدن-به ستوه آمدن-طاقت از دست دادن

ته دل کسی مالش رفتن-احساس ضعف یا ترس کردن-حالتی شبیه به گرسنگی داشتن

رو دستی-نوعی دستکش-ضربه ی روی دست-حقه-کلک
تعارف دادن-هدیه فرستادن-پیشکش کردن

آسمان را سِیر کردن-سخت خوشنود بودن-لذت بسیار بردن

پا گیر-سگی که حمله می کند و گاز می گیرد

بی صاحاب مانده-صاحب مرده-وامانده

آسمان به زمین آمدن(رویدادی مهم و عجیب پیش آمدن)

از ریخت افتادن(تناسب خود را از دست دادن، بی‌جلا و جلوه شدن)

ریش چیزی درآمدن-کهنه و منسوخ شدن
آش هفت جوش-قضیه‌ی پیچیده
زغنبود-کوفت-زهرمار-خفه شو!

بازوبند-نواری که به نشانه ی معینی بر بازو می بندند

پدر کسی در آمدن-بسیار اذیت شدن-دخل کسی آمدن

از این گوش گرفتن و از آن گوش در کردن(ظاهرن به حرفی گوش دادن ولی به آن عمل نکردن)

اَتَر زدن-فال بد زدن

 
تخت پایی-صاف بودن کف پا

اَل اَمان(زینهار، پناه بر خدا)

ابریشم(زن نوازنده، مطرب)

از کیسه شدن(هدر شدن، ضرر کردن)

چس آمدن-در حالت عصبانیت به جای خوش آمدی می گویند چس آمدی

چشم واسوخته-چشم برتافته

زبان کسی گرفتن-لکنت زبان داشتن

بد شگون-شوم-بد اختر-بد یمن

 

 

دو لَتی-در دو لنگه ای

از حساب پرت بودن-در اشتباه بودن

هرماری-ز خوردنی یا نوشیدنی تلخ-کار سخت و دشوار

 

دلگرمی-اطمینان خاطر-امیدواری

چار چنگولی-سفت و محکم-با دست ها و پا ها

 

دکان و دستگاه به هم زدن-سر و سامان یافتن-قدرت و ثروت پیدا کردن

چایمان کردن-سرما خوردن-چاییدن

 

خوردن بلا به جان-اصابت بلا با جان

 
جوجه خروس-جوان تازه به دوران رسیده

اختر- گذری-دیدار کوتاه-سرپایی

آب نکشیده(زشت، بد، نامفهوم)

ادب‌خانه-مستراح-طهارت‌خانه

بی هوا-ناگهان-غفلتا-نا غافل-یک مرتبه
راحتی-دمپایی
زاغ-دارای چشمان آبی رنگ

چراغ-پولی که معرکه گیران درخواست می کنند

آفتابه گرفتن(آفتابه برداشتن)

تخت خوابیدن-راحت و آسوده خوابیدن

حضرت فیل-شخصی موهوم با تیروی بسیار زیاد
خیالاتی-وسواسی-آن که پندار و توهمات بی جا دارد
دکان کسی را تخته کردن-کسب کسی را از رونق انداختن-دست کسی را از چیزی کوتاه کردن

زدن به صحرای کربلا-مطلبی را به صورت اشاره و کنایه گفتن-روال سخن را به موضوع خاصی برگرداندن

زهره و زنبل کسی را ترکاندن-سخت ترساندن

رگ خواب کسی را به دست آوردن-نقطه ضعف کسی را پیدا کردن-کسی را تابع خود کردن

 

تار و تنبک-وسایل موسیقی-آلات ضرب و نوازندگی

دست از سر کچل کسی بر نداشتن-کسی را به حال خود نگذاشتن

جیگر-نگا. جگر-خطابی میان دوستان صمیمی به معنی عزیزم-عزیز دلم

 

خرج شدن-مصرف شدن-به کار رفتن

ختم شدن-پایان گرفتن

رفتگر-سپور-آشغالی

دیوار به دیوار-بی فاصله-به هم چسبیده

ریختن روی دایره-روی داریه ریختن

 

چینه کشیدن-ساختن دیوار گلی

 

چاییدن-سرما خوردن-زکام کردن

رفتن توی نخ چیزی یا کسی-چیزی یا کسی را زیر نظر داشتن و پاییدن

دستبوس-زیارت-دیدار-شزفیابی

به کسی رو دست زدن-به کسی حقه زدن-کسی را فریب دادن

 

چشم و ابرو آمدن-دلبری کردن-عشوه آمدن

ختنه سوران-جشنی که به هنگام ختنه کردن نوزاد پسر بر پا می کنند

از پارو بالا رفتن پول-ثروت بسیار داشتن

دادستانی-دادخواهی-کار دادستان

بد جنس-بد ذات-بد نهاد-فرومایه

زال و زندگی-وسایل زندگی-اسباب معیشت

تو سر کسی زدن بر کسب-منت گذاشتن-به رخ کسی کشیدن
حال آمدن-بهبود یافتن-سرحال شدن-چاق شدن

داداش-برادر-لفظی برای ابراز صمیمیت

چوب خط-چوبی که پس از هر بار بردن کالا روی آن خطی می کشیدند تا بعد شمارش کنند
اوراق(قراضه، اسقاط، ازکارافتاده)

بلا نسبت-دور از جانب شما

به خانه ی بخت رفتن-شوهر کردن

زار زدن-سخت گریه کردن

پاشنه ترکیده-بی سر و پا-آدم پست
خام سوخته-از درون ناپخته-از بیرون برشته
به دستبوس کسی رفتن-به خدمت کسی رفتن-شرفیاب شدن
تبریک گفتن-خجسته باد گفتن-دعای برکت کردن

تا کردن-دو یا جند لا کردن-رفتار کردن

 

زیر گذر-راهی زیرزمینی برای پیاده ها که پیاده رو این سوی خیابان را به آن سو پیوند می دهد

دبوری-بی سر و پایی-ولگردی

آتش سوزاندن-شیطنت و شرارت کردن

بو دادن-بوی بد دادن-مشکوک بودن

پیزر-پوشال های نازکی که برای نشکستن ظروف شیشه ای میان آن ها می گذارند

پشتی-بالش-حمایت

جل و پلاس خود را پهن کردن-در جایی اقامت کردن

چار زانو نشستن-نوعی نشستن به طوری که زانوها در راست و چپ و پای راست زیر زانوی چپ و پای چپ زیر زانوی راست قرار گیرد-نهایت ادب و نزاکت

 

تعارف دادن-هدیه فرستادن-پیشکش کردن

به دندان کشیدن-خون دل خوردن-کاری پر زحمت انجام دادن

استخوان‌دار-محکم-بااراده

روکش-پوشش یا ورقه ای که روی چیزی می کشند

از زیر کار در رفتن(تن زدن و نپذیرفتن کاری، کار را جدی نگرفتن)

دانه دانه-یک یک

حلال زادگی-حلال زاده بودن-درست کردار بودن

آتش بی‌دود(آفتاب، غضب)
دق کُش کردن-سبب مردن کسی از غم و اندوه شدن
انگشت خوردن(افسوس خوردن، پشیمان بودن)
چاخان بازی-حقه بازی-چرب زبانی-دروغ بافی

حاضری-غذایی که پختن نمی خواهد و به سرعت آماده می شود

 

تا فیها خالدون-تا پایان-همه و همه

پیسی سر کسی در آوردن-با کسی نهایت بدرفتاری را کردن

حقه به کار بردن-کسی را فریب دادن

پریدن-لب پَر شدن-شکستگی کوچک در کناره ی چیزی

جلف-سبک-کسی که حرکات سبک دارد

 

بازاری-دارای شغلی در بازار-مبتذل

از یک قماش بودن(سر و ته یک کرباس بودن)

خوش داشتن-دوست داشتن-علاقه مند بودن

به چپ چپ-فرمان نظامی برای گردش به چپ

دود چراغ-کشیدن شیره

بامبول زدن-حقه سوار کردن

تخت-آسوده-رضایت بخش-صاف و هموار

چس ناله-آن و ناله ی ساختگی برای جلب توجه

چشم سفید-گستاخ-حرف نشنو-پر رو

زیر آبی-زیرآبکی

دهنی شدن-آب دهان خوردن به غذا یا چیزی

پِخ کردن-با گفتن پِخ کسی را ترساندن
پز عالی جیب خالی-کسی که در عین تهیدستی افاده داشته باشد و خودش را بگیرد

دو پهلو-دارای ابهام-کنایه دار

پرداختی-مبلغ داده شده

ژاندارمری-نهادی که عهده دار حفظ نظم و قانون در بیرون از منطقه های شهری است
تشریک مساعی-با کسی همکاری کردن

جان کسی به نانش بسته بودن-بسیار خسیس بودن که حاضر باشد جان بدهد نان ندهد

اله و بله(چنین و چنان)

چراغ پیه سوز-چراغی فتیله ای که سوخت آن از پیه بود

راسته کردن-حساب گِرد کردن اعداد

حرف بَری کردن-سخن چینی کردن-خبرچینی کردن

توالت-مستراح-دستشویی-آرایش-بزک

از تعجب شاخ در آوردن(بسیار شگفت زده شدن)
برادر شوهر-برادرِ شوهر هر زن
 

پول خرد-پول سکه ای

دبه-ظرف-کوزه

جَغُل مغل-شکمبه-سیرابی

پشه کسی را لگد زدن-با دردی اندک بنای گله و زاری گذاشتن

پشت هم انداز-حقه باز-حیله گر

 
حِجله-گنبد مانندی که همراه با آیینه های ریز و گوی های صیقلی بر گور افراد جوانمرگ شده می گذارند

رو شور-سفیداب

توپ ِ توپ-ثروتمند-بی نیاز

ریختن توی دست و پا-فراوان یودن-همه جا پیدا شدن

 

 
چرب و نرم-غذای پر روغن و خوشمزه-سخن دلنشین-آدم متملق
به اسم خود جا زدن-از آن خود وانمودن

بد مروت-نامرد-ناجوانمرد

به نفس نفس افتادن-نفس نفس زدن

به آب چسیدن-از بین رفتن-نابود شدن-نتیجه نگرفتن

بزن و برو-کسی که در کار-دقت و دلسوزی ندارد

چوب دو سر نجس-نگا. چوب دو سر طلا

چرند-حرف پوچ و بی معنی

دست چین-گزیده-منتخب

راه کشیدن چشم-خیره شدن بی اراده به جایی بدون پلک زدن

بد دماغ-کسی که زود رنج است و زود قهر می کند

خوش شانس-خوش اقبال-خوش طالع

خانوار-مجموع اعضای یک خانواده

از پا درآمدن(افتادن، سخت خسته و درمانده شدن)

چس خور-آدم خسیس-بخیل

 

زده دار-دارای لکه یا خراش و آسیب

دست به دست گشتن-هر از گاهی نزد کسی بودن-از دستی به دست دیگری رفتن

دم ِ بخت-دختری که به سن ازدواج رسیده است

پایین دست-طرف پایین

خر دادن و خیار گرفتن-چیز گرانی را با چیز ارزان مبادله کردن-فریب خوردن در معامله

تسمه ای-آدم لاغر و باریک ولی نیرومند

آینه‌ی دق(آینه‌ای که شخص خود را در آن عجیب و غریب می‌بیند – شخص عبوس و بدقدم)

چشم و ابرو آمدن-دلبری کردن-عشوه آمدن
پایین ریختن دل-به شدت ترسیدن-زهره ترک شدن

 

به هوای کسی-به آرزوی کسی-به سودای کسی

چله اش افتادن-آبستن نشدن زن
بازرسی-بررسی و کنترل

ترش ابرو-عبوس

از کار در آمدن-آزموده شدن-نتیجه دادن

تا-توانایی

پیر پاتال-فرتوت-کهن سال

پول سیاه-سکه ای از نیکل و مس

 

به خون کسی تشنه بودن-کینه ی کسی را سخت در دل داشتن-با کسی سر جنگ داشتن

 

به همین نزدیکی-به همین زودی-بزودی

 
به روی خود نیاوردن-اهمیت ندادن-به سکوت برگزار کردن-خود را به آن راه زدن

دَم پهن-نوعی انبر دست که نوک پهن دارد

دست زدن-کوبیدن دو دست به یکدیگر همراه با نوای موسیقی یا برای تشویق

به روز سگ افتادن-بدبخت و بیچاره شدن-به فلاکت افتادن

باب-مرسوم-معمول

 

 

پکاندن-ترکاندن

چتر شدن-بر سر کسی خراب شدن-ناگهانی مهمان رسیدن

 

 

چرب کردن-روغن یا کرم مالیدن

 

پاره شدن بند دل-بسیار ترسیدن

حق بردن-رشوه بردن-از راه حق و حساب گرفتن-درآمدی منظم داشتن

بار آمدن-تربیت شدن-به روشی عادت کردن

 

تحت الشعاع قرار دادن-زیر نفوذ و تاثیر قرار دادن

زنانه-ویژه ی زنان

از چپ و راست-از همه سو-از همه جا

پیش پرده-نمایشی کوتاه پیش از آغاز نمایش اصلی

 

زمینه سازی کردن-مقدمه چیدن برای انجام کاری

افتادگی(پریشانی، احتیاج)

از آب روغن گرفتن-از هر اتفاقی بهره برداشتن

آبشان از یک جوی نرفتن(همداستان شدنشان ممکن نبودن، با هم نساختن)

تو بوق زدن-رازی را فاش کردن

زیر سبیل در کردن-به روی خود نیاوردن-درگذشتن
جَستن چشم-پریدن پلک چشم

دنده چاق کردن-سرعت گرفتن به هنگام رانندگی
آب‌زیرکاه-حیله گر-فتنه انگیز-دو رو

جل و پلاس خود را پهن کردن-در جایی اقامت کردن

ریش پروفسوری-ریشی که فقط روی چانه یلند شده است

از بر بودن-مطلبی را در حافظه داشتن
جنس بد بیخ ریش صاحبش-کالای بد به فروشنده اش باز می گردد
رفیق بازی-زیاده روی در دوستی کردن

 
از سر کسی افتادن-عادتی را ترک کردن
تعارف کردن-کسی را به گرفتن چیزی خواندن

درآوردن دلی از عزا-پس از مدت ها گرسنگی غذای مفصل و مطبوعی خوردن-به خوشی و راحتی ساعتی را گذراندن

بستن زخم-بسته شدن سر زخم-التیام یافتن زخم-مرهم نهادن و پیچیدن زخم با وسایل زخم بندی

رمبیدن-خراب شدن-فرو ریختن

پاپی چیزی بودن-چیزی را دنبال کردن-به چیزی محل گذاشتن

پول سر راهی-پولی که بزرگ تر ها به هنگام سفر به زیردستان یا کوچک تر ها می دهند

جا ماندن-فراموش شدن

زهره و زنبل کسی را ترکاندن-سخت ترساندن
تف مالی-سرسری شستن و اندکی آب زدن-هنگام بوسیدن-آب دهان و لب ها را به صورت کسی زدن

دادار دودور-عِرض و ناموس زن-آلت تناسلی مرد-هارت و پورت
بی قواره-بد شکل

اشک تلخ-شراب-اشک عاشق
از پشت کوه آمدن-بی‌خبر از آداب و رسوم بودن-دهاتی بودن

 

تشنه بودن به خون کسی-خواهان مرگ کسی بودن

چم گرفتن-رونق گرفتن-سر و سامان گرفتن
دمدمی-دو دل-مردد-کسی که هر ساعت خوی و حالت دیگری دارد

جان کُرد کردن-سخت گیری کردن-مقاومت کردن

به سر کشیدن-یکباره نوشیدن-بالا انداختن
در جا زدن-پاها را بدون راه رفتن به نوبت چپ و راست به زمین کوبیدن-ترقی نکردن

حرف‌های بی‌ سروته و بی‌ربط زدن

 

پر و پا داشتن-پایه و اساس داشتن
جرات کردن-گستاخی کردن-دلیری کردن

 

پس کشیدن-به عقب کشیدن

از نفس افتادن-بسیار خسته و مانده شدن

آتش زیر پا داشتن-بی‌قرار بودن

دمپایی-کفش راحتی خانه

زمین گیر شدن-ناتوان شدن از پیری یا بیماری

تیک تیک لرزی-دن به شدت لرزیدن

آقایی فرمودن(لطف کردن، محبت کردن)

از چشم کسی برق پریدن(شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد)

چِخ کردن-راندن سگ

رای کسی را زدن-کسی را از تصمیمی منصرف کردن

روکاری-کار روی بنا یا چیزی

آسمان غرمبه(صدای رعد، تندر)

ای والله گفتن-به برتری کسی بر خود اقرار کردن

آن‌کاره(اهل آن کار (کار بد))

آوار شدن سر کسی(بی‌خبر نزد کسی در آمدن)

دیوار را یک طرفه کاه گل کردن-یک طرفه قضاوت کردن

زیر لب خندیدن-تبسم کردن

پس گردنی-زدن با کف دست به پشت گردن کسی

انگشت زدن-انگشت در چیزی فرو بردن-امضاء کردن با اثر انگشت
اشک تلخ(شراب، اشک عاشق)

بلبشو-هرج و مرج-شلوغی

فرسوده و خراب شدن

خرج برداشتن-پول لازم داشتن

پاترس-ترساندن کودکان برای بازداشتن از کاری

تو آسمان ها سیر کردن-در خیال و تصور بودن-در عالم هپروت بودن
دست به چماق-چماق در دست-آماده ی چماق زدن

انسان بودن(شریف و درست بودن)

تظاهر نمودن-وانمود کردنف ظاهر سازی کردن

دخل-موجودی صندوق-صندوق مغازه-برداشت
پُرتابل-قابل حمل

زیر و بالای کسی را جنباندن-زیر و بالا گفتن

زاغه نشین-کسی که در خانه ای محقر و آغل مانند زندگی می کند

دستمال ابریشمی-چاپلوسی-تملق

زبان مرغی-زبانی ساختگی مانند زبان زرگری

حال و بار-وضع زندگی

چشم دو دو زدن-تکان تکان خوردن چشم

تنگ هم-چسبیده به هم

پا خورشی-وسایل لازم برای پخت خورش
تمام وقت-شامل تمام ساعت های کار

پَهن آباد-پول بسیار ناچیز و کم ارزش

آفتاب را به‌گز پیمودن-کوشش بی‌هوده کردن

صدایی برای نهیب زدن و راندن سگ

 

الکی(بی‌هوده، بی‌خود، دروغکی)

به خاطر داشتن-به یاد داشتن-از بر بودن

چشم و ابرو-زیبایی چهره

آب را گل آلود کردن(برای سود خود کارها را به هم زدن)

این کلاه آن کلاه کردن-قرضی را با قرض دیگری پرداختن-از ریش برداشتن روی سبیل گذاشتن-کلاه تقی را سر نقی گذاشتن

راست آمدن-درست درآمدن حدس و پیش بینی

تظاهر نمودن-وانمود کردنف ظاهر سازی کردن

خون جگر-رنج بسیار-غم فراوان

چربیدن-برتر بودن-پیش بودن

چشم انداختن-نگاه کردن

جیک و بیک-دو روی قاپ-دوستی صمیمی

آفتابه گرفتن-آفتابه برداشتن

خود را به موش مردگی زدن-خود را ناتوان