از هوش تا ویژگی های ظاهری؛ کدام ژن هایمان را از پدر و کدام را از مادر خود به ارث می بریم؟
اگه تا حالا از کسی شنیدین که درست مثل مادرتون هستین، باید بدونین که این جمله به طور کاملً غلطه. واقعا، ما (مخصوصا زنان) بیشتر مثل پدر خود هستیم تا مادر خود. علاوه بر این، تئوری ای مطرح شده که میگه سبک زندگی پدر قبل از بسته شدن نطفه جنین، یعنی رژیم غذایی و احوالات اون، پایه سلامت آینده بچه اونو تشکیل میده. در ادامه می خوایم ببینیم در میان ویژگیای ژنتیکی و ژنا، ما کدوم یکی رو از پدر خود و کدوم یکی رو از مادر خود به ارث می بریم.
یادتون باشه که حتی درصورتی که از ژنای خوبی بهره مند باشین، بازم باید سبک زندگی سالمی داشته باشین. چون در آخر این سبک زندگی شما هستش که نقشی کلیدی در ظاهر و احوالات شما داره.
در بیشتر موارد، فرزندان فرم نوک بینی، دور لبا، اندازه استخون گونه، گوشه چشما و فرم چانه رو از پدر و مادرشون به ارث می برن. این قسمتا، نواحی کلیدی ای هستن که هنگام تشخیص چهره بیشتر از بقیه قسمتای صورت به چشم میان. وقتی با کسایی مواجه میشیم که این قسمتای صورت شون مثل همه، تصور می کنیم تقریبا هم شکل هستن.
ریز ویتراسپون، بازیگر هالیوودی، دختری داره که چشمای آبی، فرم استخون گونه، چانه و فرم نوک بینی مادرش رو به ارث برده.
معمولا ۵۰ درصد از دی ان ای بچه رو ژنای مادر و ۵۰ درصد دیگه رو ژنای پدر تشکیل میده. با این حال، ژنای مردونه بسیار قوی تر از ژنای زنونه هستن، به خاطر همین معمولا اثر برجسته تری دارن. در نتیجه، معمولا ۴۰ درصد از ژنای زنونه و ۶۰ درصد از ژنای مردونه فعال هستن.
علاوه بر این، بدن زن در دوران بارداری، جنین رو یه جسم تقریبا بیگانه تشخیص میده. به خاطر همین، واسه حفظ جنین مجبور به سازش با ژنای پدر می شه (بعضی وقتا به قیمت از دست رفتن ژنای زنونه خودش).
با این وجود، بازم میشه فهمید که بچه کدوم ویژگیا رو از پدر و کدوم یکی رو از مادر به ارث می بره.
جنسیت
جنسیت بچه آینده به پدر بستگی داره، به اینصورت که بچه همیشه از مادر کروموزوم X رو میگیره و از پدر یا کروموزوم X رو دریافت می کنه (که در نتیجه دختر می شه) و یا کروموزوم Y رو (که پس پسر می شه).
اگه مردی در خونواده خود برادران زیادی داشته باشه، بیشتر پسردار می شه و اگه خواهران زیادی داشته باشه، بیشتر دختردار می شه.
تنها بعضی از مردان هستن که تعداد کروموزومای X و Y در اسپرم اونا تقریبا به یه اندازه س و در نتیجه احتمال پسردار و دختردار شدن اونا به یه میزانه.
کروموزومای Y در مقایسه با کروموزومای X حامل ژنای کمتری هستن و رشد اندام جنسی مردونه مربوط به بعضی از همین ژنا می شه.
واسه همینه که احتمال بیشتری هست که پسری مثل مادرش شه.
دخترها کروموزوم X رو هم از پدر و هم از مادر خود دریافت می کنن، پس غیر ممکنه که بشه پیش بینی کرد به کدوم یکی از والدین شون شباهت پیدا می کنن.
وضعیت دندانا
اگه بابایی مشکلات دندانی زیادی داشته باشه، به احتمال قوی فرزندان اونم دچار مشکلات دندانی هستن. هرچند فرم و اندازه دندانا می تونه هم از پدر و هم از مادر به فرزندان به ارث برسه، اما ژنای پدر غالب هستن.
پس اگه بابایی از مشکلات دندانی رنج می بره، احتمال داره که بچه اونم همون مشکلات رو داشته باشه.
هوش
کروموزومای X حامل ژنایی هستن که به هوش در رابطه هستن. واسه همینه که پسرها هوش شون رو از مادرشون به ارث می برن. دخترها هوش شون رو هم از پدر و هم از مادر به ارث می برن. با این حال، تنها تا ۴۰ درصد از هوش مادر به فرزندان به ارث می رسه و مابقی اونو فرزندان در طول زندگی شون به . پس هیچی به اندازه سختکوشی اثر نداره.
به صورت میانگین، ضریب هوشی پسرها اختلافی حدود ۱۵ نمره ای با ضریب هوشی مادران شون داره.
استعداد دچار شدن به بیماریای روانی
با بالا رفتن سن، کیفیت اسپرم کم میشه. به خاطر همین ممکنه از پدر و مادرهای سن بالا، ژنایی جهش یافته به فرزندان اونا منتقل شه.
این مسأله خطر دچار شدن به بیماریای روانی، اوتیسم، بیش فعالی یا مشکل دو قطبی رو زیاد می کنه.
هم اینکه، مردانی که بعد از ۴۵ سالگی بچه دار می شن، احتمال خودکشی و مشکلات یادگیری در فرزندان اونا بیشتره.
مردان در هر سنی، در صورت گرفتار بودن به مریضی قلبی کرونری، ممکنه این مریضی رو واسه پسران خود هم به ارث بذارن. علاوه بر این، مردانی که نابارور هستن و واسه بچه دار شدن اونا، عمل لقاح به شکل مصنوعی انجام می شه، در بیشتر موارد پسران اونا هم دچار مشکل ناباروری می شن.
استعداد دچار شدن به هموفیلی و اوتیسم
یکی از مشهورترین مبتلایان به مریضی هموفیلی در تاریخ، الکسی نیکلایویچ، تزار روسیه بود. در تصویر بالا، سمت چپ مادر ِ مادربزرگ اون یعنی ویکتوریا، ملکه بریتانیا رو می بینین که ژن مریضی هموفیلی رو داشت و اونو واسه بعضی از فرزندان، نوه ها و نتیجه هاش به ارث گذاشت.
بعضی بیماریا هستن که فقط از مادر به ارث می رسن اما فقط در پسران به وجود میان (در واقع بعیده که دخترها به این بیماریا گرفتار شن). این مسأله وقتی اتفاق می افته که زنی کروموزوم حامل این ژن رو داره و این ژن رو به پسر خود انتقال میده. اینجور پسری برخلاف مادرش، فقط یه کروموزوم X داره و چیزی که با اون بتونه ژن جهش یافته اش رو خنثی کنه در اختیار نداره.
هموفیلی، که توانایی بدن در بستن خون رو دچار مشکل می کنه و همینطور مریضی دیستروفی ماهیچه ای دوشن، از جمله بیماریایی هستن که می تونن از این روش به ارث برسن. اوتیسم بیشتر از مادر به پسر به ارث می رسه.
استعداد چاقی
استعداد چاقی یا تناسب اندام به صورت ژنتیکی به فرزندان به ارث می رسه. در ۲۵ درصد از موارد، وزن و اندازه بعضی آدما به ژنای اونا بستگی داره.
در بیشتر موارد، افراد تلاش در کم کردن اضافه وزنی دارن که اونو از والدین خود به ارث بردن. در اینجور مواردی، کم کردن این وزن اضافه شدیدا سخته. اما حتی در اینجور شرایطی هم داشتن یه رژیم غذایی مناسب و جنب و جوش بدنی مؤثر میشه.
استعداد چاقی یا تناسب اندام می تونه به یه از اندازه از پدر و مادر به ارث برسه، اما استعداد چاقی بیشتر از استعداد تناسب اندام به فرزندان به ارث می رسه.
وزن بچه فقط به مادر اون بستگی داره و ارتباطی به وزن پدر نداره. فرزندان در صورتی لاغر هستن که مادر اونا لاغر باشه. اگه مادر چاق باشه، ممکنه که بچه اون هنگام تولد اضافه وزن داشته باشه.
قد
پدرها در مقایسه با مادرها اثر بیشتری در قد فرزندشون دارن. مردان بلند قد فرزندان بلند قدتری دارن. به صورت میانگین، حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد از قد یه شخص به قد پدر و مادر اون بستگی داره و مابقی اون از رژیم غذایی، سبک زندگی و سلامت اون شخص اثر میگیره. علاوه بر این، همه فرزندان یه پدر و مادر، قد برابری ندارن. معمولا کوچیک ترین بچه کوتاه تر از بقیه فرزندان خونواده س.
دو فرمول واسه تعیین قد بچه آینده خود هست:
- اگه پسردار شدید، قد مادر رو با قد پدر جمع بزنین و بعد ۵ اینچ (۱۲/۷ سانتیمتر) به اون اضافه کنین. کل این اعداد رو تقسیم بر ۲ کنین. عدد به دست اومده، قد پسرتون میشه. اگه دختردار شدید، قد مادر رو با قد پدر جمع بزنین و کل اونا رو منهای ۱۳ کنین. بعد عدد به دست اومده رو تقسیم بر ۲ کنین. رقم پایانی، قد دخترتون میشه.
- قد دخترتون در ۱۸ ماهگی و قد پسرتون در ۲ سالگی رو ثبت کنین و این اعداد رو ضرب در ۲ کنین. عدد به دست اومده (۴ اینچ کمتر یا بیشتر) قد بچتون در آینده میشه.
رنگ چشما
در میان رنگ چشما، قهوه ای ژن غالبه. پس اگه یکی از والدین (مخصوصا پدر) چشمای تیره و دیگری چشمای آبی یا سبز داشته باشه، رنگ چشمای بچه اونا به احتمال زیاد قهوه ای میشه. احتمال آبی شدن رنگ چشمای بچتون صفر نیس، اما این اتفاق فقط در صورتی میفته که پدر یا مادر حامل ژن رنگ چشم آبی باشه.
آبی و سبز ژنای تسلیم حساب می شن و از میون این دو، آبی قوی تر از سبزه.
اما بازم ممکنه پدر و مادری که هر دو چشمای آبی رنگ دارن، صاحب فرزندی با چشمای قهوه ای شن.
چال صورت
چال صورت یه ژن مغلوبه. اگه دست کم یکی از والدین چال صورت داشته باشن، ممکنه که بچه اونا هم چال صورت داشته باشه.
موهای فر
موی فر واقعا قشنگتر هستش و خیلی از مادرها آرزوی داشتن فرزندی با موهای فر رو دارن. اما بر خلاف اینکه موی فر ژن غالب حساب می شه، حتی اگه یکی از والدین هم این ویژگی رو داشته باشه، به این معنی نیس که بچه اونا هم حتما موی فر داره.
- اگه پدر و مادر هر دو موهای فر داشته باشن، موهای فرزندشون هم فر میشه.
- اگه هم پدر و هم مادر موی صاف داشته باشن، موهای بچه اونا هم صاف میشه.
- اگه یکی از والدین موی فر داشته باشه و دیگری موی صاف، بچه اونا موی حالت دار داره.
علاوه بر این، اگه پدر و مادر هر دو، موهای فر داشته باشن و کسی در خونواده اونا موی صاف داشته باشه، ممکنه موهای بچه اونا هم صاف شه.
چیجوری می تونیم بفهمیم که بچه آینده مون چه شکلی داره؟
به عکسای خونواده خودتون و همسرتون نگاه کنین. به ویژگیای ظاهری ای دقت کنین که در بیشتر اعضای خونواده هست (مثل بینی سر بالا، موهای فر، رنگ چشم تیره و چیزای دیگه ای به جز اینا). این ویژگیا غالب هستن و به احتمال قوی بچه آینده شمام همین ویژگیا رو داره.
۱۰ مریضی ژنتیکی ای که از مادران به دختران به ارث می رسه
از علاقه به قهوه تا نفرت از ورزش؛ ویژگیهای عجیبی که نمیدونین ژنتیکی هستن
۹ باور غلط در مورد مسائل ژنتیکی که عموم افراد اونا رو باور دارن
۶ مشکل ژنتیکی نادر و بسیار عجیب که شما رو به حیرت وا می دارن
