۱۲ عضو مهم و اصلی بدن که بدون آن ها هم می توانید زنده بمانید؛ از ریه تا معده
بدن آدم یه دستگاه حیرت انگیزه. با بیشتر از ۶۰۰ ماهیچه، حدود ۲۰۶ استخون و هزاران تاندون، اجزای زیادی درون اون هست که واسه زنده نگه داشتن فرد همیشهً در فعالیت هستن. هر کدوم از این اجزا، خود یه سیستم حساب می شن و کارکرد خاصی دارن که بدن ما رو قادر می سازه تا خیلی از وظایف پایه ای و زندگی بخش خود رو بکنه. اما می دونستین که بدن آدم می تونه بدون بعضی از اجزای خود هم به زندگی ادامه بده؟ واقعا ما واسه زنده موندن به همه اندامای بدن خود نیاز نداریم. ترکیبی از تغییرات تکاملی و پیشرفتای پزشکی باعث شده آدمای زیادی بتونن بدون خیلی از اندام هاشون به زندگی خود ادامه، اندامایی که وقتی حیاتی حساب می شدن. در ادامه به تعدادی از اعضای بدن می پردازیم که آدم بدون اونا هم قادر به زندگیه.
۱- کیسه صفرا
کیسه صفرا یه اندام کیسه مانند و کوچکه که وظیفه اصلی اون ذخیره و متمرکز کردن ماده صفرا هستش (صفرا به آنزیمای زرد رنگی میگن که به بدن در هضم غذاهای پرچربی مثل ساندویچای پنیردار کمک می کنه).
هرچند کیسه صفرا نقشی کلیدی در بهینه سازی گوارش بدن داره، اما حقیقت اون هستش که روده ها واسه انجام وظایف شون، احتیاجی به کیسه صفرا ندارن. هم اینکه، بعضی وقتا شیره های گوارشی به صورت جامد در کیسه صفرا جمع شده و باعث ایجاد سنگ صفرا می شن که ناراحتی زیادی بوجود میاره. اگه این سنگا زیادتر از اندازه بزرگ باشن یا بیشتر از اندازه به وجود بیان، ممکنه که کیسه صفرای شخص رو با انجام عمل جراحی رو به کل بردارن.
در صورت از دست دادن کیسه صفرا، تنها موردی که باید به اون توجه شه، مسأله رژیم غذاییه و اینکه فرد شایدً باید از خوردن غذاهای پرچرب دوری کنه.
نبود کیسه صفرا آسیب ای به شخص نمی زنه، بلکه ممکنه به خاطر اینکه ماده صفرا دیگه به اندازه قبل در روده ها متمرکز نیس، شخص دچار بعضی مشکلات گوارشی شه.
۲- طحال
یکی از اصلی ترین وظایف طحال، تولید سلولای خونی و دفاعی در دوران رشد جنینه. اما بعد از به دنیا اومدن نوزاد، کار طحال به ذخیره پلاکتای خونی، تولید آنتی بادی و نابود کردن سلولای غیر طبیعی در خون تغییر می کنه.
از اونجایی که در هر لحظه، خون خیلی از طحال میگذره، هر گونه آسیب ای به این اندام می تونه منتهی به مرگ شه.
در بیشتر موارد، عاقلانه تر اینه که قبل اینکه طحال از هم بپاشد و باعث خونریزی داخلی در بدن شه، اونو با عمل جراحی از بدن فرد خارج کنن.
هرچند بدون طحال، احتمال دچار شدن به بعضی عفونتا بیشتر می شه، اما از نظر پزشکی شما می تونین بدون جانشین کردن این عضو هم به زندگی ادامه بدین.
۳- آپاندیس
پزشکان هنوز به طور قطعی مطمئن نیستن که به ما چه احتیاجی به آپاندیس داریم. اونا تا حالا فهمیدن که کار آپاندیس تولید ایمنوگلوبینه، یعنی پروتئینایی که به سیستم ایمنی بدن در مقابله با عفونت کمک می کنه.
با این حال، اندامای دیگری هم در بدن هستن که به هدفی مشابه، بافت لنفاوی تولید می کنن، پس آپاندیس واسه زنده موندن ما به طور کاملً لازم نیس.
واقعا، خیلی از بزرگسالان و کودکان هستن که به دلیل بروز آپاندیسیت، آپاندیس اونا با عمل جراحی ورداشته شده.
آپاندیسیت یه عفونت خطرناکه که درصورت خارج نشدن آپاندیس، می تونه باعث از هم پاشیدن این اندام شه.
۴- کلیه
کلیه ها یه جفت اندام جدا از هم در دستگاه ادراری بدن هستن. این انداما نقشی اساسی در فیلتر کردن سموم از جریان خون و تولید هورمونایی دارن که فشار خون رو تنظیم می کنن، یعنی در صورت از دست دادن هر دو کلیه خود، شانس زنده موندن شما خیلی کم میشه.
اما اگه فقط یکی از اونا رو از دست بدین، خطری جون شما رو تهدید نمی کنه.
همین مسأله س که اهدای کلیه رو ممکن کرده و در عین حال، فرد اهدا کننده می تونه به زندگی خود ادامه بده.
اما یکی از مشکلات داشتن فقط یه کلیه اینه که اگه در آینده اتفاقی واسه اون اتفاق بیفته، دیگه کلیه دومی ندارین که به اون تکیه کنین.
زندگی بدون هیچ کلیه ای چیزی ممکن اما سخته، چون در اینجور شرایطی فرد به دیالیز نیاز پیدا می کنه.
دیالیز یه جور روش درمانی پزشکیه که با فیلتر کردن سموم و آب اضافه از بدن، جانشین وظایف کلیه ها می شه.
شخصی که هیچ کلیه سالمی نداشته باشه باید به مدت نامحدود یا تا وقتی که پیوند کلیه شه، تحت دیالیز قرار بگیره.
واسه همینه که کسایی که با بعضی بیماریای کلیوی مثل مریضی کلیه پلی کیستیک متولد می شن، به کلیه اهدایی نیاز دارن.
افراد زیادی در سراسر دنیا در لیست انتظار پیوند کلیه هستن.
۵- ریه
ما زندگی یدونه یدونه سلولای بدن خود رو مدیون ریه هامون هستیم.
وظیفه اصلی ریه ها گرفتن اکسیژن تنفس شده، رسوندن اون به جریان خون و همینطور بیرون دادن کرین دی اکسید از بدنه. هرچند هر دو ریه ما در این روند همیشگی شرکت دارن، اما ریه ها واسه انجام وظایف شون به همدیگه وابسته نیستن و احتیاجی ندارن. واسه همینه که فقط با یه ریه هم می تونیم زنده بمونیم.
پاپ فرانسیس، رهبر فعلی کاتولیکای جهان، از دوران نوجوونی تا به امروز با یه ریه زندگی کرده.
۶- اندامای تناسلی
هرچند بدون بعضی از اندامای تناسلی کلیدی، باروری به صورت طبیعی ممکن نیس، اما بدون اونا در کل مشکلی واسه ادامه زندگی دارین. حتی در بعضی افراد، ورداشته شدن این انداما از نظر پزشکی می تونه واسه سلامت اونا به درد بخور باشه.
مثلا، بعضی زنان واسه درمان مشکلاتی مثل اندومتروز یا فیبروم رحم، مجبور به برداشتن رحم خود از راه عمل جراحی می شن.
یه عمل جراحی دیگه، برداشتن یه یا هر دو تخمدانه. به این حالت، یائسگی به وجود اومده به وسیله جراحی هم می گن، چون نبود تخمدانا به این معنیه که دیگه خبری از چرخه قاعدگی رخ نیس.
به همین ترتیب، ممکنه مردی به دلیل دچار شدن به سرطان بیضه، مجبور به برداشتن بیضهای خود از راه عمل جراحی شه.
مهم ترین مسأله ای که در رابطه ای با نبود اندامای تناسلی هست، کاهش خیره کننده هورمونای جنسی، مثل استروژن و تستوسترونه. چون وجود این هورمونا روی خیلی از فرآیندهایی که در بدن اتفاق می افته، اثر میذاره.
مثلا، در بدن زنان، هورمون استروژن به حفظ تراکم استخوانا، کنترل گر گرفتگیا و کاهش خشکی واژن کمک می کنه.
به همین ترتیب، در بدن مردان، هورمون تستوسترون به حفظ استواری استخوانا، تن عضلانی، رشد موها و بسیاری موارد دیگه کمک می کنه.
با این حال، در مورد هر دو هورمون استروژن و تستوسترون، روشای درمانی جایگزینی هست که به آدمایی که به این هورمونا نیاز دارن کمک می کنه.
۷- روده بزرگ
مواد غذایی خورده شده بعد از اینکه از دهن به مری، معده و روده بزرگ می رسن، وارد روده بزرگ می شن.
تا قبل از رسیدن مواد غذایی به این نقطه، تقریباً همه مواد مغذی اونا جذب شدن و مواد باقی مونده معمولا نمکا و فیبرهای غیر قابل هضم هستن. روده بزرگ این مواد زائد رو به صورت جامد در می آورد و به صورت مدفوع به بیرون از بدن هدایت می کنه.
همین مسأله روده بزرگ رو به اندامی بسیار مهم تبدیل کرده. اما به لطف پیشرفتای زیادی که در بخش تکنولوژی پزشکی و جراحی اتفاق افتاده، می تونیم بدون یه تیکه از روده بزرگ خود یا همه اونم به زندگی خود ادامه بدیم.
واقعا، جراحی کولکتومی یا همون برداشتن یه تیکه از روده بزرگ یا همه اون، عمل بسیار رایجیه. این جراحی واسه درمان بیماریایی مثل دیورتیکول، سرطان، کولیت زخمی، پولیپ، کرون و همینطور سوراخ شدن یا انسداد روده انجام می شه.
در این حالت، با انجام جراحی، یه سوراخ در روده کوچیک ایجاد می شه و روده به کیسه ای در خارج از بدن وصل می شه، پس شخص بدون روده بزرگ خود هم قادر به دفع فضولات از بدنش میشه.
۸- مثانه
از اونجایی که مثانه اصلی ترین نقش رو در دستگاه ادراری بدن داره، حتماً تصور می کنین که ادامه زندگی بدون این اندام غیر ممکنه. هم اینکه، هممون باید بتونیم مواد زائد رو از بدن خود دفع کنیم.
اما اگه شخص رو خطر سرطان یا مشکلات التهابی تهدید کنه، مثانه رو هم مانند خیلی از دیگر اندامای این فهرست، میشه با عمل جراحی از بدن خارج کرد.
با ورداشته شدن مثانه، شخص واسه دفع ادرار خود، باید از یه کیسه مخصوص استفاده کنه که به بیرون شکم اون وصل می شه.
به این عمل، یوروستومی می گن و این امکان رو به وجود می آورد که ادرار همیشهً از بدن خارج شه.
در مواردی، پزشکان می تونن با به کار گیری بافت روده یه کیسه کوچیک بسازن که ادرار رو بعد از گذشتن از روده ها، در خود نگه می داره.
این ادرار بدون اینکه از مثانه واقعی عبور کنه، بعداً از راه سوند از بدن تخلیه می شه.
۹- معده
حتماً تعجب می کنین که بدونین ما بدون معده هم می تونیم زنده بمونیم، اما این به طور کاملً شدنیه.
بعضی سرطانا و بیماریای ژنتیکی، چاره ای جز برداشتن معده با عمل جراحی باقی نمی ذارن. بعضی افراد هم که مستعد بعضی بیماریا هستن می تونن واسه پیشگیری، به خارج کردن معده خود از راه عمل جراحی دست به کار شن.
وقتی مریضی تحت عمل گاسترکتومی کامل (عمل جراحی برداشتن معده) قرار بگیره، مری اونو مستقیما به روده بزرگ وصل می کنن. از اونجایی که این کار باعث کوتاه شدن راه کلی گوارش می شه، بیشتر آدمایی که تحت این عمل جراحی قرار می گیرن، معمولاً مجبور می شن رژیم غذایی خود رو تغییر بدن. اما در کل، کسایی که معده خود رو از دست میدن، مشکلی واسه خوردن و هضم غذاهای جامد ندارن.
۱۰- لوزها
مانند دیگه اندامای سیستم لنفاوی بدن، وظیفه اصلی لوزها پشتیبانی از وظایف ایمنی بدنه که مانع مریض شدن ما می شن.
لوزها میکروبایی که از راه دهن وارد بدن می شن رو گیر میندازن و به بدن اعلام خطر می کنه تا گلبول سفید تولید کنه.
اما از اونجایی که بدن علاوه بر لوزها، مدافعان دیگری هم داره، برداشتن اونا با عمل جراحی خیلی راحت شدنیه و مشکلی واسه سلامت ما ایجاد نمی کنه.
هم اینکه، لوزها در دوران بزرگسالی سرعت انجام همون وظایف سیستم ایمنی رو کاهش میدن، پس از دست دادن اونا، مشکل بزرگی نیس.
۱۱-غده تیروئید
تقریباً همه دیگر اعضای بدن واسه انجام وظایف خود به غده تیروئید وابسته هستن. کار این غده، تولید هورمون هاییه که سوخت و ساز بدن رو تنظیم می کنن (یا به سلولا می گونید که چیجوری از انرژی بدن استفاده کنن).
از اونجایی که غده تیروئید نقش بسیار کلیدی ای در سوخت و ساز بدن داره، شایدً تصور می کنین که زندگی بدون اون ممکن نیس.
اما به لطف پزشکی مدرن، این مشکل هم برطرف شده.
کسی که تیروئید خود رو از دست بده، می تونه با دریافت هورمونای مصنوعی، اونا رو جانشین هورمونای تولیدی تیروئید کنه.
۱۲- چشما
هرچند چشما نقش مهمی در رابطه ما با دنیای دور و بر مون دارن اما واسه ادامه زندگی ما لازم نیستن.
آدمایی هستن که بر اثر یه آسیب، چشمای خود رو از دست دادن یا به خاطر سرطان، مجبور به برداشتن چشمای خود از راه عمل جراحی شدن.
هرچند نبود چشما می تونه مشکلات زیادی واسه شخص به وجود آورد، اما اونا از نظر پزشکی اندام حیاتی ای حساب نمی شن.
